Czym są badania biegłości?
Badania biegłości są dla każdego laboratorium podstawowym i najbardziej powszechnym sposobem wykazania swoich kompetencji w prowadzeniu pomiarów. Norma “Ocena zgodności” PN-EN ISO/IEC 17043:2011 definiuje je jako ocenę rezultatów działania uczestnika badań względem ustalonego kryterium. Badania prowadzone są przy pomocy porównań międzylaboratoryjnych. Oznacza to innymi słowy, że analizowane są wyniki pomiarów dokonanych przez dane laboratorium w odniesieniu do wyników uzyskanych przez inne jednostki przy zastosowaniu tych samych kryteriów podczas badań tego samego lub podobnych obiektów.
Zazwyczaj przyjmuje się, że wyniki tak dokonanych pomiarów powinny być w różnych laboratoriach zbliżone, co wskazuje na odpowiedni poziom kompetencji, choć warto pamiętać, że mogą się zdarzyć sytuacje, gdy wyniki w różnych laboratoriach są podobne, ale odbiegają od właściwego, oczekiwanego wyniku. Mimo wszystko jednak, wyniki badań biegłości są uważane za podstawowe narzędzie oceny kompetencji laboratorium.
Czemu służą badania biegłości?
Z punktu widzenia laboratorium, badania biegłości mają dwa podstawowe cele – jeden zewnętrzny i jeden wewnętrzny. W ujęciu zewnętrznym są swoistym świadectwem kompetencji danej jednostki wobec zarówno instytucji akredytującej, jak i osób trzecich, czyli przede wszystkim klientów. Ich pozytywne wyniki potwierdzają, że dane laboratorium prowadzi pomiary właściwymi metodami i że uzyskiwane przez nie wyniki analiz są miarodajne. Zaś w ujęciu wewnętrznym uczestnictwo w badaniach biegłości jest dla laboratorium szansą na uzyskanie oceny wewnętrznych procedur przeprowadzania pomiarów oraz informacji pozwalających je udoskonalić.
Badania biegłości a akredytacja
Regularne wykonywanie badań biegłości ma dla laboratorium bardzo duże znaczenie także z formalnego punktu widzenia. Wymóg uczestnictwa w nich wynika bowiem z normy ISO, ale także z przepisów stanowionych przez Polskie Centrum Akredytacji (PCA), które jest w Polsce instytucją powołaną do przeprowadzania akredytacji jednostek oceniających zgodność. Przepisy obligują laboratoria do wykazywania swoich kompetencji w odniesieniu do normy, a badania biegłości są najlepszym sposobem, by to zrobić.
Z takiego założenia wychodzi też PCA, które w swoim dokumencie „Polityka dotycząca uczestnictwa w badaniach biegłości” określiło szczegółowe założenia wymogu dokonywania badań, którym muszą się podporządkować wszystkie jednostki. W dokumencie tym zapisano m.in. że PCA wymaga od laboratoriów udziału we właściwych dla swojego zakresu akredytacji programach badań biegłości, a także prowadzenia analizy i monitorowania uzyskiwanych wyników oraz podejmowania działań korygujących. Dotyczy to zarówno laboratoriów starających się o akredytację, jak i tych, które zostały już akredytowane.
Opracowano na podstawie: https://promea.pl/badania-bieglosci